1- از ارج تا هپکو: تراژدی صنعتزدایی و چشمان خونبار کارگران صنعتی
سال ۱۳۹۵.خبر رسمی تعطیلی کارخانه ارج، بعد از سالها کشاکش،اعلام شد.برای کارکنان این شرکت و برای افرادی که با تولیدات آن از جمله یخچال،نوستالژی داشتند،شنیدن خبر،همراه با حیرت و اندوهی عمیق بود.با وجود این،باورش سخت نبود.ارج از قافلهی تحولات فناورانهی جهان،بسیار عقب افتاده بود.تفاوت کیفی میان تولیدات آن با تولیدات شرکتی چون ال.جی، چنان نمایان بود که نیازی به استدلال فنی و اقتصادی نبود.کارخانهی ارج در صنعت سبک تولیدکنندهی کالاهای مصرفی بادوام،به رغم بازار بزرگ ایران،و به رغم سابقهی بلندمدت،در اصل، بدلیل عقبماندگی تمدنی ایران از روند کلی تحولات اقتصاد جهانی،ورشکست و تعطیل شد.
حالا نوبت هپکو است. آه سوزناک دیگری بر سینهی پر درد. درد کارگران با حقوق ماهیانهی معوقهی چند ماهه در سویی و درد ورشکستگی یکی از کارخانههای مادر و سنگین کشور در سوی دیگر. کارخانهای که در زمان تاسیس آن انتظار میرفت در آینده،دستکم توانایی همکاری با شرکتهایی چون کماتسوی ژاپن و کاترپیلارِ آمریکا را داشته باشد در حال ورشکستگی است. آنچه از زاویه دوربین،بر صفحهی تلویزیون نقش میبندد چیزی نیست جز ماشینآلات با فناوری زمان تاسیس و تارعنکبوتهای تنیده شده بر خطهای تولید متوقفشده.
ورشکستگی این دو کارخانه،نمادی از ورشکستگی صنعت ایراناند.در اقتصادهای پیشرفته نیز پیش میآید که کارخانهای دچار ورشکستگی بشود مانند غول بزرگ صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات،نوکیای فنلاند.اما، این ورشکستگیهای موردیِ ناشی از شدت رقابت در بازارها و غفلت برخی از شرکتها از تهدید رقبای نوظهور،با عقب ماندگی کلی اقتصاد و صنعت ایران تفاوت اساسی دارد.
ارج و هپکو میتوانستند تجربهی دیگری از شرکتهایی چون ال.جی و سامسونگ را به نمایش بگذارند.شرکتهای جهانی که ماحصل حضور دولت توسعهخواه و ساختمانساز در کرهجنوبی بودهاند. دولتی با توانمندی بالا در تدوین و عملیاتی کردن سیاست صنعتی؛ توانمند در وضع قوانین خوب و اجرای آن؛ توانمند در مدیریت بنگاهها در جایی که لازم بوده است؛ توانمند در ایجاد محیط گلخانهای و کمک به رشد شرکتها با هدف حضور قوی انها در بازارهای جهانی.
همهی این کارکردها، البته، مستلزم دو پیش شرط مهم مرتبط به هم است.
۱. سازمان درونی قوی و دیوانسالاری توانمند مبتنی بر تخصصگرایی،
۲.الگوی حامی پیروی معطوف به حمایت از متخصصان صرف نظر از عقاید شخصیشان.
دولت در ایران فاقد هر دو ویژگی بوده است. در نتیجه،نه تنها کارکردهای دولت توسعهخواه را نداشته است بلکه مداخلههایش در جاهایی ویرانگر بوده است.به این دلیل و عللی چون درگیر شدن در دورهی ده سالهی انقلاب و جنگ، اقتصاد و صنعت در دههی اول بعد از انقلاب از روند تحولات جهانی عقب افتاد.این عقب افتادگی۱۰ساله در انتهای قرن بیستم شاید معادل نیم قرن عقب ماندگی در قرن۱۹ باشد. هر چه زمان ،جلو آمده،سرعت تحولات به ازای زمان مشخصی چون ۱۰ سال،چند برابر قبل شده است.
بعد از جنگ نیز، سوء مدیریت ِناشی از ناکارآمدی دولت،همچون بختکی بر دامان اقتصاد و شرکتها افتاد.تنشهای خارجی و تحریمها، دههی نود را به شرایط دههی شصت بازگردانده و ترکشهای آن،پیکر خسته و فرسودهی هپکو و نظایر آن را چنان از هم پاشیده که نایی برای نفس کشیدن ندارند.
کلام آخر. در داستانهای مشترک و غمانگیز ارج و هپکو و هفت تپه،درس مهمی برای کارشناسانی وجود دارد که گمان میکنند خصوصیسازی،نوشداروی مشکلات واحدهای تولیدی است.
در جایی که زمین اقتصاد شورهزار است، پاشیدن بذر خصوصی به جای دولتی،تاثیری در عملکرد و بازدهی ندارد.بخاطر نبود حساسیتهای اجتماعی ناشی از مالکیت دولتی،مشکل اجتماعی چون اعتراض برحق کارگران،بر مشکل زیان انباشته نیز اضافه میشود.
پیش شرط اصلی جوانه زدن بذر و تبدیل آن به نهال و درختی تنومند،حاصلخیز بودن زمین و باغبانی خوب از آن است.این نیز زمانی ممکن میشود که دولت،با رهایی از تو در تویی نهادی، توسعهخواه و ساختمانسازِ دموکراتیک باشد. چنین دولتی میتواند:
با زمینهسازی برای انباشت موفق سرمایه،راه را برای انتقال دانش علمی و فنی خارجی از طریق قراردادهای مختلف(از سرمایهگذاری مستقیم خارجی و سرمایهگذاری مشترک خارجی گرفته تا خرید حق امتیاز و موارد دیگر)فراهم کند؛
با میدان دادن به اتحادیهها و سندیکاهای کارگری،زمینه را برای دموکراتیزه کردن مناسبات تولید در رشتهفعالیتهای مختلف( اجتماعی کردن فرآیند انباشت سرمایه)فراهم کند؛
با وضع قواعد معطوف به ارجشناسی از نیروهای متخصص و شایسته،زمینه را برای پیشگیری از فرار مغزها و تقویت سرمایه انسانی و نظام دیونسالاری فراهم کند.
علی دینی ترکمانی
2-حذف ۴ صفر از پول ملی باعث کاهش هزینهها میشود
رییس کل بانک مرکزی:حذف چهار صفر از پول ملی باعث کاهش هزینهها و حجم اسکناس و وارد شدن مسکوکات به چرخه اقتصادی میشود.
این لایحه کمکی به فرآیند مبادلات مالی مردم میکند.
3-تابناک مدعی شد نمایندهای که از منزلش ۲۵۰ هزار یورو و ۴۰۰ میلیون تومان سرقت شده " تقی کبیری"، نماینده خوی است
تقی کبیری در مجلس:«دولت بایستی با اشرافیگری مبارزه کند. امروز مردم ما را تبعیضها رنج میدهد لذا باید مسئولین در طراز معیشت مردم زندگی کنند.»
تقی کبیری ، نماینده خوی تا دیروز از تاثیر دلالان بر بازار ارز میگفت امروز خبر رسیده 250 هزار یورو به اضافه 400 میلیون تومان پول نقد از خانهاش سرقت شده .
⁉️ اما این تناقض مهم نیست، مهم این است که چرا کسی باید چنین حجم بزرگ نقدینگی را به صورت اسکناس نگهداری کند ؟ منشا پول کجا بوده؟
نمایندهی مجلسی که هر روز پشت تریبون مردم عادی را دعوت میکند به جای خرید دلار و سکه در بازار سرمایه، سرمایهگذاری کنند پس چرا تو خونه 400 میلیون پول نقد و 250 هزار یورو نگه داشته؟
4-واردات قیر از عراق/ قرار بود صادرکننده قیر باشیم!
در حالی که ایران داری پتانسیل بالایی در زمینه تولید و صادارت قیر است، اما به تازگی خبر صادرات قیر از عراق به کشور تعجب همگان را برانگیخته، اما چرا کشوری که خود هفتمین تولید کننده و چهارمین صادرکننده قیر دنیاست نیاز به واردات قیر دارد؟
کارشناسان معتقدند صنعت قیر کشور این روزها درگیر مسائل مختلفی است، این صنعت علاوه بر مسائل حل نشده مزمنی همچون قیمت وکیوم باتوم، صادرات قیر بی کیفیت، متولی نداشتن این صنعت، تحریمها (کشتیرانی، بیمه، نقل و انتقال ارز)، باید از مساله غیر قابل هضمی دیگر نیز مانند واردات قیر عراق به داخل کشور رنج ببرد؛ از سویی دیگر این امر بیانگر تاثیر آغاز فاجعه سیاستهای غلط در قیمت گذاری وکیوم باتوم میباشد.
5-بنسلمان: ترامپ باید با روحانی دیدار کند
ولیعهد سعودی در مصاحبه با شبکه سیبیسی گفت: اگر جامعه بینالمللی اقدامات بازدارنده در قبال ایران اتخاذ نکند قیمت نفت ممکن است بهطور فزایندهای افزایش یابد.
ولیعهد سعودی در ادامه تأکید کرد که وی راه حل سیاسی را به راه حل نظامی ترجیح میدهد چرا که وقوع هرگونه جنگ بین تهران و ریاض، اقتصاد جهانی را به ورطه سقوط میکشاند.
محمد بن سلمان در ادامه صدور دستور قتل جمال خاشقچی روزنامهنگار معارض از طرف خود را رد کرد اما در عین حال گفت که به عنوان فرمانروای کشور، مسئولیت کامل قتل وی در کنسولگری به عهده من است.
ولیعهد سعودی در ادامه مصاحبه خود گفت: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا باید با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران دیدار کند تا یک توافق جدید پیرامون برنامه هستهای و فعالیتهای ایران در سراسر منطقه منعقد شود.
6-حجت الاسلام رئیسی:اعتراضات کارگران پیش از قضایی شدن موضوع باید شنیده شود
رئیس قوه قضاییه در دیدار رئیس و اعضای فراکسیون زنان مجلس:
حل بسیاری از مسائل و دغدغه های جامعه از جمله اعتراضات کارگری بر عهده دولت به عنوان مجری و مجلس به عنوان ناظر و قانونگذار است.
قاضی تابع قانونی است که شما عزیزان وضع کرده اید. قانون می گوید در تعدد جرایم، مجموع محکومیت ها در حکم باید قید شود اما اشد آن به مرحله اجرا در می آید.
شاید بسیاری از افراد، این موضوع را ندانند و بر اساس آنچه در حکم قید شده، مجموع محکومیت ها را به عنوان آنچه اجرا می شود بیان کنند اما نماینده ای که می داند بر اساس قانونی که خودش وضع کرده است صرفا حکم اشد اجرا می شود، چرا یک امر غیر واقعی را تکرار می کند؟
7-دستور اخراج شرکت های چینی از وال استریت صادر شد
اخراج شرکت های چینی از بازارهای آمریکا تصمیم جدید ترامپ برای فشار بر دولت چین است.
8- ثروتهای بلعیده شدهی مردم ایران، چهار برابر ثروتی است که اقتصادچین را به قدرت اول جهان تبدیل کرد
محمد مساعد روزنامهنگار، پژوهشگر، خبرنگار اقتصادی پیشین روزنامه شرق و برنده جایزه امین الضرب سال ۹۷ در انتقاد از مفاسد گسترده اقتصادی چنین نوشت: سیاهچالههایی که ثروت هنگفت ارزی ایران را بلعیدهاند مساله اصلی اقتصادایران هستند نه تحریمهای اقتصادی