1-پمپئو: فشار حداکثری بر ایران را تا پایان دوره مسئولیت ادامه می‌دهیم
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا روز یکشنبه ضمن دفاع از سیاست «فشار حداکثری» کشورش در قبال ایران گفت که تا پایان دوره مسئولیتش این سیاست را پیگیری خواهد کرد.
وزیر خارجه آمریکا که به شماری از کشورهای حاشیه خلیج فارس رفته است این سخنان را پیش از سفر به عربستان در گفتگو با شبکه العربیه بیان کرد. مایک پمپئو پیش از آغاز سفرش مانند دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی آمریکا پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری را نپذیرفته بود. با این حال از لحن سخنان او در گفتگو با شبکه العربیه اینگونه برداشت می شود که وزیر خارجه ایالات متحده پایان دوره مسئولیت خود را نزدیک می داند.
2- قیمت واکسن کرونای مدرنا اعلام شد
استفان بانسل، مدیرعامل شرکت مدرنا (Moderna) گفت: قیمت واکسن این شرکت کمتر از هزینه تولید واقعی آن است اما شرکت علاقه‌ای به "سود حداکثری" ندارد.
رئیس شرکت بیوتکنولوژی ایالاتمتحده در مصاحبه‌ای با هفته‌نامه آلمانی Welt am Sonntag اعلام کرده است که دولت‌ها مجبورند بین ۲۵ تا ۳۷ دلار به ازای هر دوز واکسن ویروس کرونا هزینه کنند.استفان بانسل، مدیرعامل شرکت مدرنا (Moderna) گفت: "این قیمت با توجه به هزینه‌های سیستم بهداشتی، وقتی شخص به بیماری کووید-۱۹ مبتلا می‌شود، عادلانه است. "در حالی‌که قیمت نهایی هر دوز به‌اندازه سفارش بستگی دارد، وی گفت که این شرکت علاقه‌ای به "سود حداکثری" ندارد و قیمت واکسن را با قیمت واکسن آنفلوآنزا مقایسه کرد.
شرکت مدرنا می‌خواهد تا پایان سال حدود ۲۰ میلیون دوز واکسن تولید کند و برخی از آنها قرار است امسال در اروپا توزیع شود.بانسل اظهار کرد: "بنابراین هزینه واکسن ما تقریبا مشابه واکسن آنفلوآنزاست که بین ۱۰ تا ۵۰ دلار است. "در حال حاضر مدرنا در حال مذاکره درباره تهیه واکسن با کمیسیون اروپا است. یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که طرفین در مورد آن توافق می‌کنند هزینه ذخیره است.وی گفت: درحالی‌که تاکنون هیچ قراردادی امضاء نشده است، گفتگوها در مرحله نهایی هستند و تا نهایی شدن معامله فقط چند روز فاصله است.
قیمت واکسن مدرنا از ماه آگوست، زمانی که شرکت مستقر در ماساچوست اعلام کرد که دوز واکسن کرونا بین ۳۲ تا ۳۷ دلار است تغییر زیادی نکرده است. این شرکت گفت که این مقدار کمتر از ارزش واقعی واکسن است اما هدف این است که قیمت کنترل همه‌گیری ارزان‌تر از شیوع غیرکنترل ویروس باشد.بااین‌حال، قیمت واکسن مدرنا تقریبا دو برابر گران‌تر از نامزد واکسن کووید-۱۹ داروساز آمریکایی فایزر (Pfizer) و شرکت بیوتکنولوژی بیو اند تک (BioNTech) آلمان است.
گفته می‌شود این شرکت‌ها در نظر دارند برای هر دوز ۲۰ دلار دریافت کنند.اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا گفت: اتحادیه اروپا در نظر دارد واکسن مدرنا و همچنین واکسن تولیدشده توسط فایزر و بیو اند تک را برای واکسیناسیون تایید کند.در اوایل این ماه، مدرنا گفت: واکسن آن ۹۴.۵ درصد در برابر ویروس کرونا موثر است، سطح مشابهی از کارایی که فایزر و بیو اند تک وعده داده است. همچنین اعلام کرد که قصد دارد در هفته‌های آینده نامزد واکسن خود را برای مجوز استفاده اضطراری در آمریکا ارائه دهد.
3-نرخ تورم نقطه به نقطه به ۴۶.۴ درصد رسید / پرواز قیمت خوراکی‌ها در آبان ماه
نرخ تورم نقطه‌ای در آبان به ٤٦,٤ درصد رسیده است که افزایش ۵ درصدی را نسبت به ماه گذشته نشان می‌دهد. نرخ تورم ماهانه آبان به ٥,٢ درصد رسیده که در مقایسه با ماه قبل، ١.٨ واحد درصد کاهش داشته است.
نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها و آشامیدنی ها و دخانیات» با افزایش ١٦,١ واحد درصدی به ٥٦.٦ درصد و گروه «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» با کاهش ٠.١ واحد درصدی به ٤١.٨ درصد رسیده است.
همچنین تورم ماهانه گروه خوراکی و آشامیدنی‌ها در این ماه برابر با ۱۳.۲ درصد گزارش شده‌است.تورم نقطه‌ای برای خانوارهای شهری ٤٥,٧ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ٤,٤ واحد درصد افزایش داشته است.
همچنین تورم نقطه‌ای برای خانوارهای روستایی ٥٠,٣ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ٨,١ درصد افزایش داشته است.تورم سالیانه منتهی به آبان به ۲۹ درصد رسیده‌است که افزایش ۱.۸ درصدی را نسبت به ماه گذشته نشان می‌دهد.
4-بایدن همان اوباماست؟
احسان ابطحی
پیروزی جو بایدن، نامزد دموکرات در انتخابات ریاستجمهوری ایالاتمتحده، رهبران بسیاری از کشورهای عرب را مضطرب کرده است. آنان نگرانند که پیروزی بایدن، به مفهوم بازگشت سیاست خارجی واشنگتن به عصر اوباما باشد، رئیس‌جمهوری که در قیاس با دیگر روسای‌جمهور آمریکا نرمش بیشتری در مقابل تهران از خود نشان داد. در نقطه مقابل در ایران، شماری از نخبگان سیاسی راهیابی این دموکرات کهنه‌کار به کاخ سفید را با خوش‌بینی افراطی می‌نگرند.
با نگاهی به مواضع و دیدگاه‌های جو بایدن و عملکرد او در دوران معاونت ریاستجمهوری، به راحتی می‌توان نتیجه گرفت که دست‌کم در حوزه سیاست‌خارجی آمریکا در خاورمیانه، «بایدن اوباما نیست».
همه نامزدهای ریاستجمهوری ایالاتمتحده پس از جورج بوش پسر، در جریان مبارزات انتخاباتی، وعده داده‌اند که به «جنگ‌های بی‌پایان در خاورمیانه» پایان خواهند داد. اولین دلیل اول این سیاست، تغییر در اولویت‌های ژئوپلیتیک آمریکا در خاورمیانه و تمرکز بر مهار چین در شرق دور است. دلیل دوم آن هم نزدیک شدن هرچه بیشتر آمریکا به استقلال انرژی و بی‌نیازی از نفت خاورمیانه است.در این مسیر، قطعا، بایدن هم راه اسلاف خود را پیش خواهد گرفت.
به‌دنبال حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱، بایدن از جنگ در عراق و افغانستان حمایت کرد. سال ۲۰۰۴بایدن پس از سفر به منطقه بحران‌زده فلوجه، از جورج بوش خواست نیروهای بیشتری به منطقه برای جلوگیری از شورش‌ها اعزام کند. پیش از آن بایدن، هم‌حزبی خود یعنی بیل کلینتون، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا را به‌دلیل بحران بالکان مورد انتقاد قرار داد و از او خواست اقدامات بیشتری برای جلوگیری از نسل‌کشی مسلمانان در این منطقه انجام دهد.
«مداخله‌گرایی لیبرال» بایدن، نشات گرفته از سه دهه حضور در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا است. علاوه بر این، مشاوران سیاست‌خارجی بایدن به حلقه «جریان اصلی» سیاست خارجی واشنگتن تعلق دارند.این دقیقا همان نقطه مهم تفاوت او با اوباماست.
بسیار ساده‌لوحانه است اگر اینگونه بیندیشیم که بایدن، از ابزار‌ها و اهرم‌هایی که ترامپ در طول چهار سال اخیر علیه ایران استفاده کرده، برای امتیاز گرفتن هرچه بیشتر از تهران در جریان «مذاکرات احتمالی» استفاده نخواهد کرد و لغو تحریم‌ها را به ایران هدیه خواهد داد.
کار وقتی سخت‌تر می‌شود که بدانیم او با روابط مستحکمی که با رهبران کشورهای اروپایی دارد، با اجماع آنها به ایران فشار وارد خواهد کرد. بایدن قطعا به‌طور مشروط به برجام برخواهد گشت، اما همان‌گونه که بارها در مواضع پیشین خود گفته بازگشت به برجام «نقطه آغاز دیپلماسی با ایران» است، نه پایان آن. او برای بازگشت به توافق با ایران، به‌دنبال طولانی‌تر کردن بند مناقشه‌برانگیز «غروب آفتاب» در برجام است. بایدن طبیعتا فشار‌های بیشتری نیز روی برنامه‌های موشکی و منطقه‌ای ایران خواهد گذاشت.
بایدن با اینکه دولت سعودی را یک دولت «منفور» توصیف کرده‌است اما آن‌قدر در زمینه سیاست‌خارجی تجربه دارد که بداند روابط با سعودی‌ها برای دهه‌های متمادی، چه در دوران دموکرات‌ها و چه در دوره جمهوری‌خواهان، سنگ بنای دیپلماسی خاورمیانه‌ای آمریکا بوده‌است.
بایدن علاقه‌ای به سرنگونی دولت‌ها، «ملت‌سازی» و حضور نظامی در خاورمیانه ندارد، اما این موضوع به مفهوم عدم علاقه او به مداخله‌گرایی در مناطق کلیدی جهان، از جمله غرب آسیا نیست.
نتیجه آنکه ما ایرانی‌ها نباید با خوش‌بینی افراطی به انتخاب بایدن بنگریم و او را فرشته نجات بدانیم.او سیاست‌مداری کهنه‌کار است که روش‌هایی پیچیده‌تر در مناقشات بین‌المللی پیش خواهد گرفت.دستگاه دیپلماسی ایران باید بداند نه با اوباما طرف خواهد بود، نه با ترامپ.برای مقابله بایدن باید پیچیده‌تر و ماهرانه‌تر عمل کرد.
او با دو محور به جدال دیپلماتیک با ایران می‌آید،اول،اجماع‌با اروپا و همراه کردن چین و روسیه در حوزه مسائل منطقه‌ای و موشکی و دوم تاکید بر مذاکرات منطقه‌ای برای دستیابی به یک توافق جامع
ایران در مقابل باید با دیپلماسی فعالانه تلاش کند این اجماع احتمالی را در هم شکند و به نفع خود امتیاز‌گیری کند.
محور دوم دیپلماسی ایران باید رایزنی‌های منطقه‌ای با همسایگان باشد تا در هرگونه مذاکره جمعی توان امتیاز‌گیری بالایی داشته باشد. تاکتیک آمریکا در منطقه همچنان ایران‌هراسی خواهد بود و دیپلمات‌های ایرانی باید با همراه کردن همسایگان و تزریق اطمینان به آنان، این تاکتیک را خنثی کنند.
با تیم سیاست‌خارجی او که بر خلاف ترامپ دارای استراتژی چندلایه است،باید بسیار هوشیارانه‌تر از زمان اوباما و حتی ترامپ برخورد کرد.
دنیای اقتصاد
5-ایران پنجمین اقتصاد بسته جهان شد
موسسه تحقیقاتی فریزر از افت ۱۵ پله ای آزادی اقتصادی ایران خبر داد و اعلام کرد در میان ۱۶۲ کشور جهان، ایران در رتبه ۱۵۸ قرار گرفته است.
موسسه تحقیقاتی فریزر در جدیدترین گزارش خود به بررسی کاهش آزادی اقتصادی 162 کشور جهان طی سال 2018 پرداخته است.
بر اساس این گزارش که برپایه آمار سال 2018(1397) تهیه شده است، ایران از نظر آزادی اقتصادی، نمره 4.80 را کسب کرده و جایگاه 158 را به خود اختصاص داده است و در محدوده قرمز قرار دارد.
نمره ایران در سال 2017 برابر با 5.72 و در سال 2016 برابر با 6.03 اعلام شده بود.
6-نامزدهای احتمالی جو بایدن برای پست‌های کلیدی دولت آینده
نگار مرتضوی
جو بایدن، رئیس جمهور منتخب آمریکا که دو ماه دیگر کارش را در کاخ سفید آغاز می‌کند قرار است به زودی نامزدهای پست‌های کلیدی دولتش را معرفی کند. نامزدی این افراد باید به تایید اکثریت در مجلس سنا برسد تا آنها بتوانند شروع به کار کنند. بایدن باید ترکیبی از نامزدها را بچیند که هم جناح مترقی حزب دموکرات را راضی کند، هم وعده خودش را برای چیدن متنوع‌ترین کابینه تاریخ آمریکا تحقق ببخشد، و هم نهایتا بتواند تایید مجلس سنا را بگیرد. اینجا نگاهی میکنیم به نامزدهای احتمالی برای چند پست کلیدی که در سیاست خارجه و خصوصا در قبال ایران تعیین کننده خواهند بود.
نامزدهای احتمالی برای وزارت خارجه:
ویلیام برنز، دیپلمات کارکشته و قائم مقام سابق وزارت خارجه در دولت اوباما که پیشتر هم سفیر آمریکا در روسیه و اردن بود. او در شروع مذاکرات پنهانی بین ایران و آمریکا در عمان نقشی کلیدی داشت. برنز در سال ۲۰۱۴ بازنشسته شد و حالا مدیر مرکز صلح کارنگی است. آقای برنز بهترین گزینه برای پیشبرد دیپلماسی میان ایران و آمریکاست.
آنتونی بلینکن، از مشاوران قدیمی جو بایدن در حوزه سیاست خارجه است. بلینکن در دولت اوباما مدتی دستیار رئیس‌جمهور، مدتی قائم مقام مشاور امنیت ملی و مدتی هم قائم مقام وزیر امور خارجه بود. او پیشتر هم رئیس دفتر کمیته روابط خارجی مجلس سنا بود. مواضع آقای بلینکن به جناح میانه حزب دموکرات نزدیک است.
سوزان رایس، از چهره‌های برجسته حزب دموکرات در حوزه سیاست خارجه است. خانم رایس مشاور امنیت ملی باراک اوباما و سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل بود. مواضع او بین جناح میانه و مترقی حزب دموکرات است و موقعیت خوبی برای وزارت خارجه دارد. اما نقطه ضعفش این است که برای رای اعتماد از جمهوری‌خواهان در مجلس سنا احتمالا مشکل خواهد داشت.
کریس کونز، سناتور دموکرات از ایالت دلاور و عضو کمیته روابط خارجه مجلس سناست و مواضعش در سیاست خارجه نزدیک به جناح محافظه کار حزب دموکرات است. او در دوره اوباما از منتقدان برجام بود البته جزو آخرین سناتورهای دموکرات بود که نهایتا به برجام رای مثبت داد. کونز روابط نزدیکی با جو بایدن دارد اما جناح مترقی حزب دموکرات از مواضع او راضی نیستند و با انتخاب او مخالفند.
نامزد احتمالی برای مشاور امنیت ملی:
آوریل هینز در دولت اوباما قائم مقام مشاور امنیت ملی و مدتی هم معاون رئیس سازمان سیا بود. هفته گذشته خانم هینز همراه با جو بایدن به جلسه گزارش امنیت ملی رفت و خبرنگاران این دو نفر را دیدند که با هم از ماشین پیاده شدند. به نظر میرسد آوریل هینز، نامزد اصلی برای پست مشاور امنیت ملی باشد.
این مقام نیاز به رای اعتماد از مجلس سنا ندارد.
وزیر دفاع:
جو بایدن ممکن است اولین زن را در تاریخ آمریکا برای وزارت دفاع انتخاب کند. میشل فلورنی، معاون وزیر دفاع در دولت اوباما و قائم‌مقام معاون وزیر دفاع در دولت بیل کلینتون بود. او مواضعش به جناح محافظه‌کار حزب دموکرات نزدیک است و نگاهش در رابطه با حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه با جو بایدن متفاوت است. او نقشی کلیدی در تصمیم اوباما برای دخالت نظامی در لیبی داشت.
وزیر دارایی:
لائل برینارد، دکترای اقتصاد از دانشگاه هاروارد و مدیر فعلی شورای حکام فدرال رزرو است. او در دولت اوباما معاون وزیر دارایی بود. وزارت دارایی آمریکا، مرجع اصلی در وضع و لغو تحریم‌هاست و برای بازگشت آمریکا به برجام و ادامه مذاکرات با ایران در خصوص لغو تحریم‌ها نقشی کلیدی خواهد داشت.
سفیر در سازمان ملل:
پیت بوتیجج، شهردار سابق شهر ساوت بند در ایندیانا، نامزد احتمالی برای مقام سفیر سازمان ملل است. آقای بوتیجج از نامزدهای حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری گذشته بود و بعد از انتخاب بایدن به عنوان نامزد نهایی حزب، از بایدن حمایت و به ستاد او برای پیروزی در انتخابات کمک کرد. او قبلا در ارتش آمریکا فعال بود، در جنگ افغانستان حضور داشت و از مخالفان جدی جنگ‌های آمریکا در خاورمیانه است.
وندی شرمن، دیپلمات کارکشته آمریکایی است که رئیس تیم آمریکا در مذاکرات هسته‌ای با ایران بود. او در دولت اوباما، معاون سیاسی وزارت خارجه آمریکا بود. خانم شرمن در دولت کلینتون، رئیس هیئت مذاکره هسته‌ای با کره شمالی بود.
7-ایران وارد مرحله تازه‌ای از غنی سازی شد
سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل و سازمان‌های بین‌المللی در وین:
تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم یا یو.اف.شش به سانتریفیوژ، آخرین مرحله برای آغاز غنیسازی و جداسازی اورانیوم ۲۳۸ از اورانیوم ۲۳۵ است.
از این منظر، در نطنز علاوه بر سانتریفیوژهای نسل یک، یک زنجیره ۱۷۴تایی از سانتریفیوژهای جدید آی.آر.ام دو نیز به غنیسازی خواهد پرداخت.
سه کشور اروپایی مواضع خود را درخصوص توسعه ماشینهای جدید قبلا هم اعلام کرده بودند. در مقابل، ما نیز همواره به آنان گفتیم مادامی که برجام با رفع تحریم‌ها و بهرهمندی ایران از منافع آن به مسیر صحیح خود بازنگردد، ایران نیز نمیتواند گامهای کاهش تعهدات خود را متوقف کند.